Một mùa đầy nắng trang ngập khắp mọi nẻo đường của đại ngàn Tây nguyên, tiết trời ấm áp, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những bông hoa pơ-lang đua nhau khoe sắc thắm, như nhắc nhở khách thăm quan về một loài cây rất riêng của núi rừng, đặc trưng cho vùng đất Tây Nguyên.
Một mùa đầy nắng trang ngập khắp mọi nẻo đường của đại ngàn Tây nguyên, tiết trời ấm áp, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những bông hoa pơ-lang đua nhau khoe sắc thắm, như nhắc nhở Lữ khách về một loài cây rất riêng của núi rừng, đặc trưng cho vùng đất Tây Nguyên.
Cây pơ-lang là cây thuộc họ gạo, có gai và bạnh vè ở góc, lá kép chân vịt mọc so le, hoa màu đỏ kết thành chùm và có đặc điểm là nở trước khi ra lá. Đây là loài cây phổ biến rất thích hợp với thổ nhưỡng vùng Tây Nguyên, gắn liền với nếp sống văn hóa cũng như tâm linh của các dân tộc thiểu số Tây Nguyên. Hoa pơ-lang còn có nhiều tên gọi khác là hoa gạo hay hoa mộc miên.
Theo chuyện kể dân gian, trước đây có một đôi trai gái yêu nhau tha thiết và trong ngày vui khi nhà chàng trai mang lễ vật sang cầu hôn nhà cô gái thì bất ngờ có cơn mưa lớn cuốn trôi đi tất cả khiến việc nên duyên của đôi trẻ không thành.
Quá uất ức, họ cùng dựng cây nêu để chàng trai lên trời tìm Yàng hỏi rõ nguyên cớ. Trước khi đi chàng có buộc vào tay cô gái một dải lụa đỏ thay lời thề nguyện sẽ nhất định trở về bên cô, nhưng sau khi lên gặp được Yàng, vì thấy sự tài năng và đức độ của chàng trai, Yàng đã giữ chàng ở lại làm thần, kể từ đó chàng trai không bao giờ được trở lại hạ giới để gặp cô gái nữa.
Ở dưới hạ giới cô gái hàng ngày mong ngóng nhưng bóng dáng người thương vẫn biền biệt. Quá đau buồn, cô tìm đến cây nêu năm xưa, quyết tâm đi lên trời tìm gặp người yêu, nhưng cây nêu cao quá, đường lên trời lại xa thăm thẳm, cô thì mỏng manh. Cuối cùng, cô chết đi, hóa thân thành loài cây bên cạnh cây nêu và dải lụa đỏ trên tay cô đã hóa thành những bông hoa pơ- lang rực rỡ tươi thắm...
Bắt nguồn từ câu chuyện tình mang màu sắc huyền thoại kia mà từ đó pơ-lang đã gắn liền với lễ hội, đời sống của người Tây Nguyên một cách khăng khít. Hàng năm, trong các dịp tổ chức lễ hội, đồng bào thường dựng cây nêu giữa sân nhà rông và luôn trồng bên cạnh một cây pơ-lang non. Kết thúc lễ hội, cây pơ-lang non đó sẽ được di dời trồng sang một vị trí khác. Theo quan niệm của người dân nơi đây thì cây pơ-lang non đó nếu phát triển tốt tươi thì chắc chắn những lời nguyện cầu của dân làng năm đó sẽ thành hiện thực.
Đối với người Kon Tum thì loài hoa này quá đỗi thân thuộc.Tuy nhiên, loài cây này hiện giờ cũng dần ít đi. Rải rác trong khu vực nội thành TP. Kon Tum, ở địa bàn các phường: Thắng Lợi, Thống Nhất, Trường Chinh…, hiện đang có một ít cây pơ-lang, hàng năm lặng lẽ đơm hoa thắm một góc trời.
Vậy nếu bạn có dịp đi thăm quan Tây Nguyên vào dịp tháng 12/ 2018 đến 2-1-2019 bạn sẽ được tham dự chương trình này có tất cả 9 hoạt động, gồm: Triển lãm di sản văn hóa, trình diễn cây nêu truyền thống các dân tộc, lễ hội đường phố “Sắc màu văn hóa”, Liên hoan văn hóa ẩm thực, Hội trại sáng tác điêu khắc... Đặc biệt là giới thiệu 2 tuyến chương trình
mới là chinh phục đỉnh Ngọc Linh gắn với vườn sâm Ngọc Linh và tuyến hành trình sinh thái Vườn quốc gia Chư Mom Ray, huyện Sa Thầy - nơi vẫn còn một vùng rừng rực đỏ hoa pơ-lang.
Có thể nói ở Kon Tum, cây pơ-lang không chỉ là loài cây xuất hiện gần gũi trong cuộc sống hàng ngày, mà còn gắn bó với đời sống tâm linh, của người dân nơi đây.
