Với người Ê-đê có một chiếc ghế có ‘’siêu năng lực’’ – khi mà bạn là ai đều không quan trọng vì khi ngồi trên ghế Kpan thì toàn bộ hận thù, chênh lệch về địa vị, người giàu sang, kẻ khốn khó đều không quan trọng duy nhất chỉ có chân tình là ở lại.

Với người Ê-đê có một chiếc ghế có ‘’siêu năng lực’’ – khi mà bạn là ai đều không quan trọng vì khi ngồi trên ghế Kpan thì toàn bộ hận thù, chênh lệch về địa vị, người giàu sang, kẻ khốn khó đều không quan trọng duy nhất chỉ có chân tình là ở lại.

Vậy Kpan là gì?

Đó là cách mà người Ê-đê dùng để gọi tên của một loại ghế rất dài, được làm hoàn toàn bằng thân cây gỗ lớn. Chiếc ghế này thường được sử dụng làm chỗ ngội của những người đánh cồng chiêng trong những dịp lễ cúng, lễ hội quan trọng.

Hình ảnh chiếc ghế Kpan

Vì sau Kpan quyền lực tới như vậy?

Đối với đồng bào người Ê-đê, Kpan có một quyền lực nhất định. Lý do vì ghế Kpan rất dài nên phải là một ngôi nhà rộng, dài mới chưa được ghế Kpan. Mà chỉ những người giàu thì mới sở hữu được ngôi nhà như trên. Và thật lạ lùng thay, khi người ta cùng nhau ngồi trên chiếc ghế ‘’siêu năng lực này’’ thì toàn bộ những hận thù, mọi khoảng cách địa vị, sang hèn, giàu có đều bị xóa đi, duy chỉ có tình cảm chân thành còn ở lại. Chính vì thế mà nghi lễ rước ghế Kpan rất được người Ê-đê coi trọng để tránh làm mất đi sự linh thiêng của chiếc ghế dài này.

Cấu tạo của ghế Kpan ra sao?

Người ta sẽ đi tìm những cây gỗ thẳng, thân dài, đẹp, chắc chắn để đẽo thành một chiếc ghế Kpan duy nhất. Một chiếc ghế sau khi hoàn thiện phải đảm bảo các yếu tố như dài từ 5-15m, độ rộng từ 70-90cm và độ dày ít nhất 8cm. Ngoài ra, Kpan phải hơi cong ở hai đầu để khi người khác nhìn vào sẽ có cảm giác rắn chắc mà mềm mại. Người thợ phải mất từ 7-11 hoặc 13 ngày công làm việc liên tục mới cho ra được một chiếc Kpan hoàn thiện.

Những nghi thức quan trọng

- Chủ nhà muốn làm được ghế Kpan thì phải có sự trợ giúp của bà con trong bản. Những ngày này, ngoài việc phải lo đầy đủ cơm, gạo, rượu, trâu bò ra thì chủ nhà còn phải tổ chức nghi lễ như cầu sức khỏe, lễ hiến sinh, đưa ra được nhiều khoản đãi cộng đồng ngoài ra buộc phải sở hữu lượng chiêng ché lớn.

- Khi lựa chọn được cây để làm Kpan, người ta phải đẽo một mảnh vỏ cây để mang về nhà làm nghi thức cúng thần linh để chặt cây. Lựa chọn ngày đẹp, vào lúc sáng sớm để chặt cây và phải tránh những ngày buôn làng có đám tang. Ngoài ra phải có 3 nam, 3 nữ mặc trang phục truyền thống nhảy múa quanh cây để Kpan không bị rạn, vỡ và đẹp hơn.

- Người Ê-đê coi Kpan như là một thành viên trong gia đình vậy nên khi chiếc ghế dài này được hoàn thành, chủ nhà sẽ tổ chức nghi thức đón thành viên mới. Người ta sẽ chuẩn bị chăn màn, quần áo để phủ lên Kpan cùng với rượu cần đã ủ từ 3-5 năm.

- Kpan đặt trong phòng khách và chủ nhà sẽ ngồi lên chiếc ghế này 3 lần để Kpan nhận mặt chủ nhân. Sau đó người khác mới được phép ngồi vào.

Với người Ê-đê, họ quan niệm ghế Kpan là ghế tổ tiên, là một biểu tượng lớn trong sự bằng hữu giữa người với người. Nếu hành trình Tây Nguyên, các bạn đừng quên trải nghiệm một lần trên chiếc ghế này nhé!